Στούπα – Καρδαμύλη. Mε τον «Ζορμπά» του Καζαντζάκη ανά χείρας

• Παρασκευή 3 Ιουλίου 2020
• ioanna

Στούπα – Καρδαμύλη. Mε τον «Ζορμπά» του Καζαντζάκη ανά χείρας

Της Ιωάννας Γάλλου

Mε τον «Ζορμπά» του Καζαντζάκη ανά χείρας ταξιδεύουμε στην αλμυρόγλυκη Μεσσηνιακή Μάνη. Βασικοί μας σταθμοί η Στούπα και η Καρδαμύλη.

Στο παρελθόν η Στούπα ήταν ένα ήσυχο ψαροχώρι με λίγους μόνιμους κατοίκους. Οι τρεις πανέμορφες παραλίες που διαθέτει ήταν λόγος να αναπτυχθεί τουριστικά από τις ημέρες, μάλιστα, που δεν είχε φθάσει ο ηλεκτρισμός. Tο παραλιακό αυτό χωριό και συγκεκριμένα η παραλία της Καλογριάς, υπήρξε και ο τόπος όπου έζησαν το 1917-1918 ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Γιώργος Ζορμπάς, εξαιτίας των εργασιών που λάμβαναν χώρα στα εγκαταλελειμμένα σήμερα ορυχεία της Πραστοβάς, όπου και συνεργάστηκαν. Ο Καζαντζάκης ως βασικός μέτοχος και ο Ζορμπάς ως αρχι – εργάτης.

Εδώ, στην παραλία της Καλογριάς, εμπνεύστηκε ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας το αριστούργημα «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και με αυτό το βιβλίο στο χέρι καταφθάνουν πολλά χρόνια στην Στούπα χιλιάδες ξένοι επισκέπτες, κυρίως Ευρωπαίοι. (Καθημερινή, 07.04.2014, Κυριακή Βασσάλου, Στούπα – Καρδαμύλη: Σαν ζωγραφιά).

Βόλτα στην όμορφη Στούπα, παρέα με την Κατερίνα Εξαρχουλέα – Γεωργιλέα, οδηγό μας, ακολουθούμε τον Καζαντζάκη στην παραλία της Καλογριάς εκεί που είχε στηθεί η καλαμένια καλύβα του και ακούμε με ενδιαφέρον άγνωστα κομμάτια της ζωής του συγγραφέα σχετικά με την επιχειρηματική του δράση, τη λιτή στάση ζωής του, τις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις, τις συναναστροφές του. Ποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι θα φανταζόμασταν τόσο ζωντανά τον Καζαντζάκη να περπατάει χαλαρά μια καλοκαιρινή μπόρα, εκεί, που σκάει το κύμα και να απολαμβάνει την αίσθηση ενός βρεγμένου χαδιού, να στέκει στον κροκόδειλο (στα βράχια) αγναντεύοντας τον ορίζοντα, να δροσίζεται στον Πρίτζιπα, την κρυσταλλένια πηγή που τρέχει πολλά χρόνια με το ίδιο πείσμα, να απολαμβάνει παρέα με τον Ζορμπά, κρασί, ψωμί και ελιές κατάχαμα στην ψιλή άμμο, αλλά και να απαγγέλει ποίηση με τον Σικελιανό στην Τουρκοσπηλιά..

«Η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο -ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο».

Φανταζόμαστε τη ζωή του, τις ματιές του στα πράγματα, τις πηγές έμπνευσής του με τη βοήθεια του αφηγήματος της Μανιάτισσας περιηγήτριάς μας . . . Ναι!! Βλέπουμε το αποτύπωμα του περάσματός του από τούτη την μικρή γωνιά της Ελλάδος.
Στα ορυχεία της Παστροβά ακολουθούμε τους μουτζουρωμένους -κατάκοπους από την δουλειά- Μανιάτες μαζί με τον Ζορμπά να βγάζουν τον λιγνίτη και να τον φορτώνουν στο τρένο ντεκοβιλ, τις «νερολούδες», τα μικρά κορίτσια που μεταφέρουν νερό στην στάμνα από τον Πρίτζιπα στην Παστροβά. Σταματάμε στις παρακείμενες του ορυχείου σπηλιές οι οποίες είναι γεμάτες εργάτες που ξεκουράζονται τις βραδινές κυρίως ώρες. Βλέπουμε και τις γυναίκες να ξεχωρίζουν το γερό κάρβουνο από τους ξυλίτες. Ένα πολύβουο μελίσσι τούτη η γωνιά στην Παστροβά. Και να (!) και το «σπιτάκι του Λάζαρου» – το «Καφενείο» των εργατών. «Σκεφτείτε τον Θάνατο και την Ματαιότητα για να γλυτώσετε από τους διαβόλους» σκάλισε ο Ζορμπάς πάνω στην ξύλινη πόρτα της εισόδου…

Χορτάτοι από αλμυρίκια, μυρτιές και ελαιώνες, μπλε οπτασίες και λαδόχρυσες γήινες αποχρώσεις ακολουθούμε τον Στράτο σε άλλα μονοπάτια γνωριμίας με τον τόπο τούτο, που μόνο οι ντόπιοι γνωρίζουν καλά ή άλλοι ψαγμένοι – ανήσυχοι επισκέπτες. Κάστρο Λεύκτρου ή Γιστέρνας, σήμερα σε ερηπιώδη κατάσταση, κατοικήθηκε από τα μυκηναϊκά χρόνια, αποτέλεσε την ακρόπολη των αρχαίων Λεύκτρων και ξανακτίστηκε από τον Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο γύρω στα 1248-1949, μαζί με το Κάστρο του Μυστρά και το Κάστρο της Μαΐνης. Οι εικόνες που αιχμαλωτίζεις ανεβαίνοντας στην κορυφή επιχειρηματολογούν υπέρ της στρατηγικής σημασίας που είχε αυτό το Κάστρο για την περιοχή.

Πριν την επιστροφή μας, τελευταία στάση στην γραφική Καρδαμύλη για επίσκεψη στο οχυρό συγκρότημα των Τρουπάκηδων – Μούρτζινων. Το όνομα “Καρδαμύλη” αναφέρεται για πρώτη φορά στον Όμηρο, στην Ιλιάδα (Ι 150) ως πρώτη από τις “επτά ευνομούμενες και καλώς κατοικούμενες πόλεις” που ο Αγαμέμνονας θα έδινε προίκα στον Αχιλλέα αν νυμφευόταν μια από τις κόρες του. Αργότερα ονομάστηκε “Σκαρδαμούλα”, ενώ τα τελευταία χρόνια επικράτησε πάλι το αρχαίο όνομα.

«Η αβίαστη γοητεία γεμίζει ολόκληρη τη μικρή αυτή πόλη. Το καλοκαίρι δροσίζεται απ’ τ’ αεράκι του κόλπου. Το μεγάλο παραπέτασμα του Ταΰγετου εμποδίζει τους παρείσακτους ανέμους απ’ τον βοριά και την ανατολή. Η τραμουντάνα δεν την αγγίζει. Μοιάζει μ’ εκείνα τα Ηλύσια πεδία, όπου, όπως λέει ο Όμηρος, η ζωή είναι πιο εύκολη για τους ανθρώπους· όπου δεν πέφτει χιόνι, ούτε φυσούν δυνατοί άνεμοι, ούτε πέφτει βροχή κ’ οι μελωδικοί δυνατοί άνεμοι φυσούν πάντα από τη θάλασσα, για να φέρνουνε τη δροσιά σ’ αυτούς που ζουν εκεί», γράφει ο Λι Φέρμορ στο βιβλίο του «Ρούμελη» για την Καρδαμύλη.

Με τις πρώτες χρυσαφένιες ραβδώσεις της θάλασσας, που αλλάζουνε με το πέσιμο του ήλιου, παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής. Ο ακύμαντος κόλπος μακραίνει ξοπίσω μας την ώρα που σκοτεινιάζει. Εις το επανιδείν.

**

«Αφεντικό σε συμπαθώ πάρα πολύ. Έχεις τα πάντα εκτός από λίγη τρέλα και όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται λίγη τρέλα… Αλλιώς δεν μπορεί να σπάσει το σκοινί και να ελευθερωθεί» «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά»

**

Διοργάνωση: #KedrosTravel #ExperienceLife #ExperienceGreece
Φωτογραφίες: Βούλα Γιαννουλέα & KedrosTravel