ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ. ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΝΑΡΙΑ

• Παρασκευή 3 Απριλίου 2020
• ioanna

ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ. ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΝΑΡΙΑ

Υπάρχει άραγε άλλη πατρίδα στη γη, που το χώμα της να ‘χει μπολιάσει σε τόσες καινούργιες πατρίδες; Από τα νεολιθικά χρόνια οι Αρκάδες, μια φυλή ” πιο παλιά κι απ’ το φεγγάρι “, κουβαλάνε την ” Αρκαδία τους ” παντού πάνω στη γη. Η Αρκαδία που σε ξενιτεύει. Η χώρα που σε γεννά και σε διώχνει μακριά της. Αρχέγονη μήτρα που μέσα από τη γέννα πραγματώνεται. Βραχώδης ξερότοπος, πολύπλοκος σε σώμα και ψυχή, γαλήνιος κι ορμητικός μαζί. Τόπος φανταστικός μα και τόσο πραγματικός. Σε μαθαίνει να οργώνεις και να καλλιεργείς την πέτρα κι απ’ αυτή να βγάζεις καρπό. Κι ύστερα σ ‘αποχαιρετά. Αγέραστη και σκληροτράχηλη μάνα, αγναντεύει μέσα απ’ τους αιώνες τα παιδιά της. Η Αρκαδία σε μαθαίνει πως δεν ανήκει στο χρόνο, ούτε στο χώρο. Είναι ουτοπική και αχρονική. Αιώνια παρουσία. Η Αρκαδία είναι ένα σύμβολο. Το σύμβολο της ανθρώπινης ψυχής.

Με αυτά τα λόγια περιγράφουν την Αρκαδία οι Ιωάννης Κουτσανδρέας, Ψυχίατρος και η Δέσποινα Πάγκα, Ηθοποιός και δεν φαίνεται να έχουν άδικο.

Κομμάτια αυτής της Αρκαδίας θα ανακαλύψουμε παρέα.

Ποιος ήταν άραγε ο Αρκάς, ο γενάρχης των Αρκάδων; Τι σχέση έχει με τον Πελασγό, γενάρχη των Πελασγών και με τον Πέλοπα, τον βασιλιά που χάρισε το όνομα του σε όλη την Πελοπόννησο; Μέχρι να φτάσουμε στα άγια χώματα της Μαντίνειας, θα μάθουμε την ιστορία τους και την σχέση τους. Θα ξετυλίξουμε το νήμα από τον πρώτο Αρκά μέχρι την σημερινή ιστορική Αρκαδία. Μια περιοχή που την διέσχισαν πολλοί λαοί, αλλά κανένας δεν κατάφερε να αλλάξει τον δικό της ιδιαίτερο πολιτισμό. Τον πολιτισμό των βοσκών, των ποιμένων, των βαλανιδοφάγων, τον πολιτισμό των παιδιών του Πάνα. Το σημερινό μας ταξίδι θα κάνει ένα ταξίδι στον χρόνο. Αντίστροφα. Κάθε μας σταθμός θα μας πηγαίνει όλο και πιο πίσω στον χρόνο.

Σταθμός 1 – Ελληνιστικά χρόνια – Νεστάνη – Φιλίππειος Κρήνη

Η Νεστάνη, χτισμένη στους πρόποδες του Αρτεμισίου όρους, βρίσκεται μόλις 15 χλμ. από την Τρίπολη και κοντά στη νέα εθνική οδό Αθηνών-Τριπόλεως. Ίσως το όνομα να προέρχεται από τη λέξη νόστος (που σημαίνει «επιστροφή στην πατρίδα»), ίσως και να προέρχεται από το βυζαντινό τοπωνύμιο Κηπιανά, που εξελίχθηκε σε Τσιπιανά, που ήταν και το όνομα του χωριού ως τη μετονομασία, το 1927, σε Νεστάνη. Σε μικρή απόσταση από τη σημερινή Νεστάνη βρίσκονται και τα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Νεστάνης. Ο Παυσανίας, ο οποίος πέρασε από εκεί στη διάρκεια των περιηγήσεών του, αναφέρει την ύπαρξη ιερού της Δήμητρας, όπου οι ντόπιοι πραγματοποιούσαν ετήσια εορτή προς τιμήν της.

Εκεί υπάρχει μία πέτρινη κρήνη που βρίσκεται στην άκρη του λόφου της αρχαίας ακρόπολης, η «Πέρα Βρύση», όπως την αποκαλούν, με μια αρχαία απελευθερωτική επιγραφή, του 1ου μ.Χ. αιώνα. Η κρήνη αυτή μαρτυρά την επιβίωση της λαϊκής παράδοσης, αφού αποκαλείται «Φιλίππειος κρήνη». Ο Παυσανίας γράφει πως ο Φίλιππος ο Β’ μετά τη μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) στρατοπέδευσε κοντά στη Νεστάνη και οι Αρκάδες ονόμασαν μία πηγή εκεί κοντά «Φιλίππειο».

Από αυτή την βρύση θα πιούμε νερό, όπως ο στρατός του Φιλίππου πριν 2.300 χρόνια και όπως σήμερα κάνει κάθε Τσιπιανός.

Σταθμός 2 – Κλασικά χρόνια – Μηλιά – Ναός Ποσειδώνα

Το Ιερό του Ίππιου Ποσειδώνα βρίσκεται νοτιοανατολικά της αρχαίας Μαντινείας, κοντά στο χωριό Μηλιά, Το ιερό βρίσκεται πλησίον της πηγής Άρνης, μέσα στην οποία γεννήθηκε, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο θεός αυτός. Ο ναός υπήρξε άβατο και μόνον μια φορά το χρόνο ένας ιερέας τελούσε τα μυστήρια προς τιμή του Ποσειδώνα, μακριά από τα μάτια των πιστών. Ο Παυσανίας πέρασε από το ιερό κατεβαίνοντας από την Αρχαία Νεστάνη.

Ο ναός είναι πολύπαθος. Χτίστηκε από τους Βοιωτούς αρχιτέκτονες Τροφώνιο και Αγαμήδη, που φημίζονταν πως χτίζουν για αθάνατους. Τόσο στέρεες ήταν οι κατασκευές τους. Όμως στη ρωμαϊκή εποχή ερειπώθηκε. Ο Αδριανός φρόντισε για την πλήρη αποκατάστασή του όταν επισκέφθηκε τη Μαντινεία το 130 π.Χ. Ο ναός έμελλε να ανακαλυφθεί εκ νέου από τον Γάλλο αρχαιολόγο Fougeres. Κατόπιν ανέλαβε το έργο ο Έλληνας αρχαιολόγος Θ. Σπυρόπουλος. Αποκαλύφθηκαν η βάση του ιερού, το πλέγμα των ιερών δωματίων, βάσεις από πεσσούς του πολύθυρου. Από τον κιβωτιόσχημο βυζαντινό τάφο συνάγεται πως ο ναός χρησιμοποιήθηκε από κάποιον επιφανή γαιοκτήμονα ως προσωπικός χώρος. Ήρθε στο φως επίσης το αρχαίο υδραγωγείο και πλούσιο επιγραφικό και αρχιτεκτονικό υλικό.

Σταθμός 3 – Κλασικά χρόνια – Αρχαιολογικός χώρος Μαντίνειας και Αγία Φωτεινή

Η Μαντίνεια είναι μία από τις σημαντικές σε μέγεθος, μορφή και διατήρηση πόλεις της αρχαιότητας. Ως μυθικό ιδρυτή της πόλης αναφέρει ο Παυσανίας τον Mαντινέα, εγγονό του γενάρχη των Aρκάδων Πελασγού, στον οποίο αποδίδεται η μετάβαση της Mαντίνειας από τη φυλετική δομή στην πολιτειακή οργάνωση. Mε τη στρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση της, η Mαντίνεια αναδείχτηκε ήδη από νωρίς σε θέατρο σημαντικών ιστορικών γεγονότων που συνδέονται όχι μόνο με την τοπική αρκαδική ιστορία αλλά και με σημαντικές εξελίξεις στον ελλαδικό χώρο κατά την αρχαιότητα. Η αρκαδική πόλη άκμασε και είχε δυναμική παρουσία στα δρώμενα της εποχής από την αρχαϊκή περίοδο.

Μεταξύ των ετών 1887-1889 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ανασκαφικές εργασίες στον χώρο της αρχαίας αγοράς από ερευνητική ομάδα της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής υπό τη διεύθυνση του G. Fougeres. Από το 1960 και εξής ανασκαφές μικρής έκτασης και σωστικού χαρακτήρα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία έφεραν στο φως οικοδομικά λείψανα της πόλης καθώς και ναϊκό οικοδόμημα στο λόφο Γκορτσούλι.

Ο Ιερός Ναός της Αγίας Φωτεινής εντός του αρχαιολογικού χώρου, αποτελεί ένα αρχιτεκτόνημα που συνδυάζει αρχαιότροπους ρυθμούς με στοιχεία βυζαντινών επιρροών. Η αφιέρωσή του στην Αγία Φωτεινή απηχεί τη σχέση της Αρκαδίας με το φως. Είναι γνωστό πως Λύκαιο όρος σημαίνει φωτεινό, το ίδιο σημαίνει και το όνομα Λυκάων, που είναι ο οικιστής της Αρκαδίας.

Η αγιογράφηση του ναού ακολουθεί το ίδιο πνεύμα, με τα αγιογραφούμενα πρόσωπα να θυμίζουν αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Υπάρχουν επίσης κάποιες πολιτιστικές αναφορές στα ιερά της Ίσιδος, που αφθονούσαν στην Αρκαδία. Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1972 και το συνολικό αποτέλεσμα αισθητικά έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει ηρώο για να τιμηθούν οι πεσόντες στους πολέμους, το οποίο διέπεται από την ίδια λογική με το ναό. Επίσης υπάρχει το λεγόμενο φρέαρ του Ιακώβ, με περίστυλη κρήνη με ιδιαίτερη κατασκευή.

Η Αγία Φωτεινή είναι ένα κτίριο που διχάζει και ο καθένας το βλέπει με τον δικό του τρόπο. Η αλήθεια είναι ότι όμοιό του δεν συναντάς πουθενά στην Ελλάδα, δεν μπορείς να το κατατάξεις σε κάποια συγκεκριμένη αρχιτεκτονική και με έναν παράξενο τρόπο συνδυάζει στοιχεία της αρχαίας Ελλάδας με το χριστιανικό πνεύμα, όπως τα εμπνεύστηκε και τα υλοποίησε ο δημιουργός του, ο Κώστας Παπαθεοδώρου, αρχιτέκτονας, ζωγράφος και αγιογράφος.

Σταθμός 4 – Προϊστορικά χρόνια – Σπήλαιο Κάψια

Το σπήλαιο Κάψια κατατάσσεται στα 10 πιο αξιόλογα σπήλαια της Ελλάδας. Βρίσκεται 1,5 χιλιόμετρα βόρεια του χωριού Κάψια και ανήκει στο περίπλοκο σύστημα καταβοθρών του οροπεδίου της Μαντινείας. Η μέχρι σήμερα εξερευνημένη του έκταση είναι περίπου 6500 τμ.

Ο πρώτος που αντίκρισε το πανέμορφο σπήλαιο ήταν ο Γάλλος αρχαιολόγος Γουστάβος Φουζέρ το 1887 ενώ πραγματοποιούσε ανασκαφές στην αρχαία Μαντινεία. Η πρώτη έρευνα του σπηλαίου έγινε στις 20 Αυγούστου 1892 από ελληνογαλλική αποστολή με υπεύθυνο τον νομομηχανικό Αρκαδίας Νικόλαο Σιδερίδη και δύο Γάλλους μηχανικούς. Η δημοσίευση της μελέτης του για το σπήλαιο και τις καταβόθρες της περιοχής στο γαλλικό επιστημονικό περιοδικό Spelunga το 1911 φέρνει το σπήλαιο στην παγκόσμια δημοσιότητα. Η δημοσίευση αυτή είναι το σπουδαιότερο ελληνικό σπηλαιολογικό άρθρο της εποχής και αποτελεί την αρχή για το ξύπνημα του ενδιαφέροντος της μελέτης των ελληνικών σπηλαίων. Το 1974 πραγματοποιήθηκε νέα ελληνογαλλική αποστολή με υπεύθυνο τον Ι. Ιωάννου και ανακαλύφθηκε και νέο τμήμα του σπηλαίου που ήταν άγνωστο στους πρώτους ερευνητές. Στο σπήλαιο βρέθηκαν ίχνη παλιάς πλημμύρας και πλήθος από θραύσματα ανθρώπινων οστών και κρανίων, σκεπασμένα από λάσπη (πάχους μισού μέτρου) που καλύπτει το δάπεδο του σπηλαίου. Επίσης βρέθηκαν λυχνάρια που πιθανόν να ανήκουν στους ύστερους ελληνικούς χρόνους (4ος & 5ος μ.Χ αιώνας). Στην αίθουσα των «Θαυμασίων» παρουσιάζονται οι σπανιότεροι χρωματισμοί λιθωματικού υλικού από κάθε άλλο γνωστό ελληνικό σπήλαιο. Κόκκινα της φωτιάς, κίτρινα της ώχρας και πρασινογάλαζα ανάμικτα με το κατάλευκο των σταλακτιτών, προσφέρουν ένα μοναδικό θέαμα φυσικής τέχνης.

Σταθμός 5 – Σύγχρονη Αρκαδία – Λεβίδι

Το Λεβίδι είναι κεφαλοχώρι του νομού Αρκαδίας και είναι χτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του Μαινάλου σε υψόμετρο 850 μ., 25 χλμ. βόρεια από την Τρίπολη, στην πρώην επαρχία Μαντινείας. Παλιότερα ήταν έδρα του Δήμου Ορχομενού, αργότερα ήταν αυτοτελής Δήμος Λεβιδίου και σήμερα υπάγεται στον Δήμο Τρίπολης. Οι κάτοικοι του Λεβιδίου ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και το εμπόριο. Οριοθετείται από ένα ελατόδασος, στους πρόποδες, σχεδόν, του Μαινάλου. Στην πλατεία βρίσκεται το άγαλμα του Αναγνώστη Στριφτόμπολα που ήταν ανηψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και έπεσε στην πρώτη μάχη του Λεβιδίου (14 Απριλίου 1821). Η πλατεία αποτελεί τόπο συνάντησης των Λεβιδιωτών, ενώ γύρω από την πλατεία βρίσκονται παντοπωλεία, ταβέρνες, καφενεία. Οι ταβέρνες ακολουθούν κυρίως την τοπική αρκαδική κουζίνα, υπάρχουν καταστήματα με τοπικά προϊόντα και γλυκά. Η πλατεία έχει θέα προς το Μαίναλο, το λόφο της Ανάληψης, το Αρτεμίσιο όρος και το Χελμό. Τα πολλά αρχοντικά του, πετρόχτιστα και καμαρωτά, μαρτυρούν τη σημασία του Λεβιδίου και την εμπορικότητά του.

Το Λεβιδι διαθέτει το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας και Βιβλιοθήκη. Εκτός από τις πανελλήνιες εθνικές εορτές, εορτάζεται στις 14 Απριλίου η μάχη του Λεβιδίου (1821). Στις 23 Αυγούστου (εορτή της Παναγίας στο εξωκκλήσι της Παναγίας) γίνονται εμπορικό πανηγύρι, συνάντηση αποδήμων Λεβιδιωτών και εορταστικές εκδηλώσεις. Στο Λεβίδι δραστηριοποιούνται ο Φιλοτεχνικός Σύλλογος, ο αθλητικός Σύλλογος “Ορχομενός” και ο χορευτικός όμιλος “Αρκαδιανή”. Ο Φιλοτεχνικός Σύλλογος εκδίδει την εφημερίδα “Το Λεβίδι χθες, σήμερα αύριο”. Στην Αθήνα υπάρχει ο Σύλλογος Λεβιδιωτών Αττικής “Αλέξανδρος Παπαναστασίου”, ενώ Σύλλογος Λεβιδιωτών υπάρχει και στην Τρίπολη. Αλλά και σε πολλές χώρες του εξωτερικού οι Λεβιδιώτες που ζούν εκεί έχουν δημιουργήσει Συλλόγους.

@ Η δράση προσφέρεται από την #KedrosTravel

#ExperienceLife #ExperienceGreece #CarpeDiem