Δημόσιο Δάσος Τατοΐου

• Παρασκευή 19 Μαρτίου 2021
• georgemyzalis

Δημόσιο Δάσος Τατοΐου

Το Δάσος Τατοΐου ιδιοκτησία σήμερα του Ελληνικού κράτους, συνδέεται με ιστορικά γεγονότα και με πρόσωπα που διαδραμάτισαν για πολλά χρόνια πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή του τόπου μας.  Τρεις κυβερνήσεις ορκίσθηκαν στο Τατόι:  του Ελευθερίου Βενιζέλου, του Δημητρίου Ράλλη, και του Γεωργίου Παπανδρέου.

Το κτήμα Τατοΐου έγινε ιδιοκτησία του τέως Βασιλέως Γεωργίου το 1872 για να χρησιμοποιηθεί ως εξοχική κατοικία της βασιλικής οικογένειας.  Το 1898, έπειτα από διαδοχικές αγορές, αλλά και με την παραχώρηση στον Βασιλέα από τη Βουλή ως ιδιωτική περιουσία τού πρώην εθνικού κτήματος Μπάφι, το Τατόι απέκτησε τη μέγιστη έκτασή του:  47.427 στρέμματα.

Το 2003 περνάει στην κυριότητα του κράτους

Τον Μάρτιο του 2003 το Τατόι περιήλθε στην κυριότητα του κράτους έπειτα  από αποζημίωση της τέως Βασιλικής οικογένειας και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους κηρύχθηκε διατηρητέο.

Το Δημόσιο Δάσος Τατοΐου εκτείνεται σε 42.000 στρέμματα δασικής γης στους πρόποδες της Πάρνηθας στα βορειοανατολικά της Αττικής και σε απόσταση περίπου 21 χιλιομέτρων από το κέντρο της Αθήνας.  Η πρόσβαση του οδικώς είναι πολύ εύκολη μέσω της Εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας από την έξοδο Βαρυμπόμπης.

Το δάσος Τατοΐου αποτελεί τμήμα του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας αλλά αποτελεί ξεχωριστή ενότητα λόγω των ιστορικών και ιδιοκτησιακών του ιδιαιτεροτήτων.

Με κοινή απόφαση  των Υπουργείων Γεωργίας και Πολιτισμού προσδιορίζονται τα ιστορικά μνημεία και οι χώροι που βρίσκονται μέσα σε αυτό.  Η ευθύνη, η επιμέλεια συντήρησης, διαχείρισης και λειτουργίας αυτών ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού.  Όλα τα επιμέρους κτίσματα στο κτήμα χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία και το κεντρικό του τμήμα ως ιστορικός τόπος εντός του οποίου περιλαμβάνεται κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος.

Τι φυτά θα συναντήσετε

Στο κτήμα Τατοΐου πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα φυτεύσεις δέντρων σε μεγάλη κλίμακα από τον τέως Βασιλέα Γεώργιο σε συνεργασία με τον Δανό Δασολόγο Λουδοβίκο Μύντερ και κατέστησαν το Τατόι ένα άρτια οργανωμένο κτήμα, με πάρκο, κήπους, δάσος, αλλά και αγρούς και ποικίλες καλλιέργειες και τόπους βοσκής.

Η περιοχή του Τατοΐου υπέστη δύο μεγάλες πυρκαγιές το 1945 με καταστροφικά αποτελέσματα όσον αφορά την χλωρίδα του.  Σήμερα στην έκταση των 42 χιλιάδων στρεμμάτων κυριαρχεί το δάσος της Χαλεπίου Πεύκης.  Στην περιοχή αυτή υπάρχουν επίσης θαμνώδεις εκτάσεις αείφυλλων – πλατύφυλλων (σχίνος, πουρνάρι, κουμαριά, σπάρτο κ.λπ.), μεμονωμένα και διάσπαρτα άτομα δρυός, κουτσουπιάς πλατάνου, ιτιάς, λεύκης, καθώς και σπάνια ενδημικά φυτά όπως κυκλάμινα, κρόκο, καμπανούλα κ.λπ.

Τι ζώα θα συναντήσετε

Από τα αντιπροσωπευτικότερα είδη θηλαστικών της περιοχής είναι το κόκκινο ελάφι.  Υπάρχει επίσης σημαντικός αριθμός μικρότερων θηλαστικών αλλά και πλούσιας ορνιθοπανίδας  όπου διακρίνονται το ξεφτέρι, ο γκιώνης, η καρδερίνα, ο κοκκινολαίμης και το αηδόνι.

Τι μπορείτε να κάνετε

Στην περιοχή του Τατοΐου υπαρχουν τρείς χώροι δασικής αναψυχής που εξυπηρετούν τους εκατοντάδες επισκέπτες του Σαββατοκύριακου.

Αρχικά ο επισκέπτης συναντά τον χώρο αναψυχής στον Πλάτανο Τατοΐου, ο οποίος βρίσκεται στα αριστερά του δρόμου πριν την είσοδο των Ανακτόρων.

Περνώντας τον Πλάτανο, κατευθυνόμενοι προς το Κατσιμίδι, συναντούμε το κτίριο όπου στεγάζεται ο Όμιλος Φίλων του Δάσους και στην συνέχεια τον χώρο αναψυχής Μαχούνια.  Συνεχίζοντας τον δρόμο για περίπου 3 χιλιόμετρα ακόμα καταλήγουμε στον χώρο αναψυχής του Κατσιμιδίου.

Το Τατόι εκτός από το ότι είναι ένας υπέροχος προορισμός για περιπάτους και αναψυχή, προσφέρεται και για ορεινή ποδηλασία.  Στην περιοχή του Τατοΐου ο πιο διαδεδομένος ποδηλατόδρομος είναι η κυκλική διαδρομή της Κιθάρας.

Οι αγώνες moto cross καθώς και η εκτός δρόμου οδήγηση με 4Χ4 απαγορεύονται από τον Κανονισμό Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού και διώκεται ποινικά.

Τι ιστορικά κτίρια θα συναντήσετε

Τα κτίρια του Τατοίου διακρίνονται σε 5 φάσεις ανάλογα με το αρχιτεκτονικό τους ύφος και την περίοδο κατασκευής τους.

Η πρώτη φάση (1873-1874)

Περιλαμβάνει τα κτίρια ελληνοελβετικού ρυθμού όπως τα παλιά ανάκτορα του Τσίλλερ , το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, η οικία Sturm και το αρχικό κτίριο των  στάβλων.

Η δεύτερη φάση (1878-1892)

Περιλαμβάνει τα κτίσματα ρομαντικού ρυθμού με χαρακτηριστικά τα ξύλινα διακοσμητικά στοιχεία, τις οξυκόρυφες στέγες και την επιμελημένη λίθινη κατασκευή όπως η οικία Λύδερς, το Υπασπιστήριο, το Ξενοδοχείο, το Βουτυροκομείο, η οικία των αξιωματικών.  Ξεχωριστό νεογοτθικό ύφος έχει το κυρίως κτίριο των ανακτόρων που σχεδιάστηκε από τον Σάββα Μπούκη ως αντίγραφο ρώσικης αγροικίας στο Peterhof στην Αγία Πετρούπολη.

Η τρίτη φάση (1913-1916)

Αφορά κτίρια που χτίστηκαν κατά την προπολεμική περίοδο με χαρακτήρα πιο λιτό και λειτουργικό όπως το κτίριο προσωπικού, το κτίριο τηλεπικοινωνιών, το Δασονομείο και η οικία φροντιστή.

Η τέταρτη φάση (1936-1940)

Είναι η περίοδος του μεσοπολέμου όπου χτίζονται το νέα διευθυντήριο, τα εργαστήρια της μάντρας και τα νέα μαγειρεία.

Η πέμπτη φάση (1950-1960)

Είναι η τελευταία φάση της ανέγερσης των κτιρίων.  Η αγροτική και η κτηνοτροφική παραγωγή παρουσίαζε άνοδο και έτσι χτίζονται το βουστάσιο, το χοιροστάσιο και το γαλακτοκομείο.

Παράλληλα κατασκευάζεται ο Ναός της Αναστάσεως και το κτίριο του Μαυσωλείο.

Από τις υπόλοιπες κατασκευές του κτήματος ξεχωρίζουν τρία πέτρινα τοξωτά γεφύρια κατασκευασμένα το 1876 και 1877, δύο τεχνητές λίμνες (σήμερα χωρίς νερό) με πιο γνωστή αυτή της Κιθάρας η οποία διατηρείται και σήμερα και τα κτίρια ελέγχου και φύλαξης του κτήματος όπως τα φυλάκια της Βαρυμπόμπης του Κρυονερίου και του Μενιδίου.

Μεγάλος αριθμός των ανωτέρω κτισμάτων καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1916.  Ανάμεσά τους ήταν και το πρώτο ανάκτορο ή ανάκτορο Κωνσταντίνου του Τσίλλερ.  Άλλα σημαντικά κτίσματα που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά ήταν το παλιό Διευθυντήριο, η οικία Λύδρες, τα παλιά μαγειρεία, το συγκρότημα των αυτοκρατορικών στάβλων και ο Ναός του Προφήτη Ηλία.

Τι πρέπει να προσέξετε

Το Κτήμα Τατοίου τα Σαββατοκύριακα δέχεται μεγάλο αριθμό επισκεπτών με αποτέλεσμα να παρατηρείται συνωστισμός από παρκαρισμένα αυτοκίνητα λόγω έλλειψης χώρων σταθμεύσεως.  Το πρόβλημα αυτό εντείνεται από την έλλειψη σύνδεσης με το δημόσιο δίκτυο συγκοινωνίας

Όπως και στον υπόλοιπο Εθνικό Δρυμό έτσι και στο Δάσος Τατοΐου απαγορεύονται αυστηρά:

• Το άναμμα της φωτιάς.
• Η κοπή δέντρων, κλαδιών και κορυφών, το ξερίζωμα και η συλλογή λουλουδιών ή άλλων φυτών και γενικά κάθε φθορά βλάστησης.
• Η συλλογή και η μεταφορά φυτοχώματος.
• Η ρύπανση του χώρου γενικά.
• Η κυκλοφορία κάθε είδους τροχοφόρων στους δασικούς δρόμους, όπου υπάρχουν εμπόδια και απαγορευτικά σήματα.
• Η χρησιμοποίηση του δικτύου δρόμων για κάθε είδους δοκιμές και αγώνες αυτοκινήτων και δικύκλων, καθώς και η ανάπτυξη υπερβολικής ταχύτητας και εκκωφαντικών θορύβων σε όλους τους δρόμους.
• Το κυνήγι και η σύλληψη κάθε ζώου με οποιοδήποτε μέσο, σε όλη τη διάρκεια του έτους.
• Η διακίνηση κάθε είδους όπλων , έστω και λυμένων στη θήκη, τσεκουριών, πριονιών ή άλλων κοπτικών εργαλείων.
• Η βοσκή κάθε ζώου.
• Η διακίνηση σκυλιών, έστω και δεμένων ή άλλων κατοικίδιων ζώων και η εγκατάλειψή τους στο χώρο του Δρυμού.
• Η διανυκτέρευση σε σκηνές ή τροχόσπιτα.
• Η εγκατάλειψη κυψελών μελισσοσμηνών.
• Οι διαφημίσεις (σε βράχους, δένδρα, περιφράξεις κ.λπ.) και η αναγραφή συνθημάτων.
• Η διακίνηση καντινών και μικροπωλητών.
• Η καταστροφή πινακίδων, περιφράξεων και γενικά έργων και υλικών που είναι περιουσία του Δημοσίου.

Για τους παραβάτες του κανονισμού αυτού εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.Δ. 861/1986, του Ν.Δ 996/1971 και του Ν.998/1979.

Επιμέλεια κειμένου: η ομάδα του Kedros Travel

Το κείμενο βασίστηκε στο εξής:

• Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας

(Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας)

• Σχέδιο Γενικής Διάταξης για την Προστασία και Ανάδειξη κτήματος Τατοΐου (Ο.Ρ.Σ.Α)
• Το χρονικό του Τατοΐου (Κώστας Μ. Σταματόπουλος)

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ

Λ. Θρακομακεδόνων 131, Αχαρνές Τ.Κ. 136 79,

Τηλ:  210 2445226 & 210 2435333

Fax:  210 2445226  e-mail